Nếu ở Trung Hoa có thiên tài thi
thơ Lý Bạch(701-762) thì ở Việt
Bùi
Giáng được xem là nhà thơ, dịch giả, nhà
nghiên cứu văn học Việt
Người ta thường nói con đường thơ ca dễ dẫn đến cuồng thơ. Nhưng, dẫu sao người cuồng thơ sáng tác được thơ, còn cuồng bóng đá không đá được bóng (cười)… Có lẽ, phần đông chúng ta chỉ yêu thơ ca mà không cuồng vọng, nên không chắc sẽ hiểu hết được họ...
Hãy nghe thi sĩ điên (Bùi Giáng) tự thú:
“Ông điên từ bữa hôm qua
Tới hôm
nay nữa gọi là ba hôm…” (Ông Điên)
Trong bài thơ “Chào Nguyên Xuân” có đoạn cũng gây choáng váng, nhưng có muốn đảo mệnh đề cũng chẳng thấy thay đổi, mò mẫm được gì…
“Xin
chào nhau giữa bàn tay
Có năm ngón nhỏ phơi bày ngón con
Thưa rằng những ngón thon thon
Chào nhau một bận sẽ còn nhớ nhau”
Chúng ta thực sự không thể biết đó là "giả bệnh" hay "tâm bệnh", khi một kẻ tâm
thần lại ném được chữ nghĩa thơ ca một cách có tính toán siêu thực? Nhà thơ Trần
Đới thì cho rằng Bùi Giáng không điên, chỉ là đang “sống
trong cõi văn nghệ lúy túy càng khôn” (?)
Nếu vậy, không lẽ ở nhà trường? Mọi thứ mà thầy
trò cặm cụi, cố công bình giảng, phân tích trong sách vở văn học chỉ là
những bài thơ có những câu từ, ngữ nghĩa phổ thông mà ai cũng có thể hiểu được!
Có lẽ vậy, vì thế giới thơ ca mênh mông hơn ta học hành...
Chế Lan Viên cũng là “thi sĩ kỳ dị” khi viết tựa cho tập thơ Điêu Tàn: “Làm
thơ là làm sự phi thường. Thi sĩ không phải là Người. Nó là Người Mơ, Người
Say, Người Điên. Nó thoát Hiện tại. Nó xối trộn Dĩ vãng. Nó ôm trùm Tương lai.
Người ta không hiểu được nó vì nó nói những cái vô nghĩa, tuy rằng những cái vô
nghĩa hợp lý...”
Hàn Mặc Tử cũng được cho là “nhà thơ điên”…nhưng có thể giải thích: Do
trong tập thơ Đau Thương có những nỗi
đau tuôn ra cùng cực, từ thể xác đến tâm hồn (máu, thịt) của sự thất vọng vì
bệnh tật…nên lời thơ dù trong trẻo, bay bỗng vẫn có pha lẫn ngôn ngữ đớn đau khó
hiểu, hồn phách kinh dị…
“Thi sĩ đười ươi” Bùi Giáng không tuổi tác và đáng yêu như gã hiền triết phiêu
bồng trên nẻo đường trần, rong chơi hè phố dạo đời dẫu phi thường hay dị thường? Chắc
hẵn, dự đoán luôn còn ẩn hiện mãi về sau:
Em về mấy thế
kỷ sau
Nhìn trăng có thấy nguyên màu ấy không
Ta đi còn gửi đôi giòng
Lá rơi có dội ở trong sương mù?(Mai sau em về)
Chúng ta có 2 loại thể thơ Lục bát và Song
thất lục bát . Thể lục bát thường dùng để kể chuyện (thao thao
bất tuyệt) hoặc dùng cho ca dao thuần túy (vần nhớ), còn thể song
thất dùng cho chính luận, văn tế, cung oán, tự tình…”. Nhưng, với Bùi
Giáng ta có cảm giác lục bát không hề bị thể thơ (âm
giai) giới hạn làm khó:
“ Bỏ trăng gió lại cho đời
Bỏ ngang ngửa sóng giữa lời hẹn hoa
Bỏ người yêu bỏ bóng ma
Bỏ hình hài của tiên nga trên trời
Bây giờ riêng đối diện tôi
Còn hai con mắt khóc người một con” (mắt buồn)
Theo lời nữ nghệ sĩ Kim Cương thì Bùi Giáng yêu người không ràng buộc,
không vướng bận “ Dù giàu, dù nghèo, dù lớn, dù nhỏ, dù
điên, dù tỉnh vẫn cần có một cuộc tình để sống…”. Nghe lời này,
chắc nhiều người thở phào…
Và, thơ 8 chữ (bát ngôn) cũng là thơ Việt. Thênh thang diễn đạt, nhưng
sẽ khó hay nếu thiếu sáng tạo ngôn ngữ, chắt chiu ý tưởng…
Ở đây, ta sẽ thấy Bùi Giáng rất manly,
mạnh mẽ:
“Tôi chấp thuận trăm lần trong thổn thức
Tôi bàng hoàng hốt hoảng những đêm đêm
Tôi xin chịu cuồng si để sáng suốt
Tôi đui mù cho thoả dạ yêu em”
Xin yêu mãi yêu và yêu nhau mãi
Trần gian ôi! cánh bướm cánh chuồn chuồn
Con kiến bé cùng hoa hoang cỏ dại
Con vi trùng cùng sâu bọ cũng yêu luôn…”
“Ngày sẽ hết tôi sẽ không ở lại
Tôi sẽ đi và chưa biết đi đâu
Tôi sẽ tiếc thương trần gian mãi mãi
Vì nơi đây tôi sống đủ vui sầu…” (Phụng Hiến)
Nhưng, chắc chắn người ta không bao giờ ngừng nghĩ khi nói về Bùi Giáng. Người “thi sĩ điên” để lại nhân thế những giai thoại kỳ vĩ cõi thi nhân, trùng trùng thơ ca sóng dội mãi ngàn năm sau nữa…
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét