Nỗi buồn "tôn sư trọng đạo"...

Nỗi buồn “Tôn sư trọng đạo”!

(Suy tư…)

    Có câu: Sự thật thường mất lòng người (!), còn lời nói dối lại dễ được tha thứ(?)

   Đương nhiên, khi nói ra sự thật thì phải hết sức tế nhị rồi! Nhưng, không trung thực trong giáo dục thì lòng tự trọng lấy đâu ra mà tha thứ?

   Nhiều người nói: Người Việt có tính đố kỵ nên thích thổi phồng, rình rang mọi việc!? Tôi nghĩ điều đó chỉ đúng với những kẻ tham phú quý nên bày lễ nghĩa, người thiếu thốn chữ nghĩa thích bám quyền lực…trong một hoàn cảnh xã hội còn bị nhiễu nhương văn hóa, hỗn mang pháp trị! Còn tâm hồn Việt? Thât ra, ai cũng có thể cảm nhận từ trong văn hóa nhân gian: Họ đều mơ ước một cuộc sống thanh bình với hạnh phúc thảnh thơi, bình dị…

   Mọi sự kiện và phương pháp lý luận đều có lý lẽ và hoàn cảnh đặc thù riêng của chúng! Nhưng sẽ  khác nhau về quan điểm giữa người  học đạo và người đi tìm đạo? Có lẽ, điều đơn giản là vì họ khác nhau ở chỗ đang ngủ trong niềm tin, hay thao thức cho tương lai…

   Lịch sử đã qua: Thời phong kiến…xã hội luôn lệ thuộc và bị tác động bởi quyền lực (quyền lợi) từ một tập đoàn thống trị nào đó (vua chúa, quan lại). Và, để có hệ thống chính trị…người ta ghép nối ý nghĩa của hai chữ “Quốc gia”hay “nhà nước” để kêu gọi người dân quy tụ thành những “thảo dân”nằm dưới một nền giáo dục đạo đức “luân lý”có nấc thang pháp chế cao thấp: Quân - sư - phụ (Vua, thầy rồi mới đến cha). Người “thầy” ở đây đương nhiên là những quan lại…

   Không riêng ở phương đông? Chức “Thầy” còn được dùng cho cả thầy tu ở phương tây và các vị giáo chủ ở vùng trung đông. Và, sách lược trị vì bằng lợi dụng tín đồ tôn giáo thay cho tư tưởng pháp chế “vi quân” cũng không hề khác nhau là bao…

   Riêng, học thuyết “quốc sách” trị nước, “tề gia” đến “bình thiên hạ” của Khổng Tử rất nổi tiếng và được vài nước phương đông (Nhật, Hàn) một thời súng sính cắp sách theo học. Dù ở góc khuất lý luận tiềm tàng đâu đó cũng có gật gù về giá trị dân chủ, thừa nhận “dân là gốc”, nhưng vẫn gọi là…“tiểu nhân”? Với lý lẽ có chút xíu áp đặt khiên cưỡng…vậy nên, chẳng phải vô tình ngộ nhận biến lễ giáo thành tôn giáo (nho giáo)? Để những giáo điều, luân lý đó…kéo dài mãi rồi cũng sẽ có ngày trở thành “truyền thống”cho đời sau: Tôn sư trọng đạo…

   Nhưng may thay…sự thật, trong lòng cội nguồn nhân tính vốn bình đẳng, thế gian thường có sẵn ân nghĩa và lòng bao dung lẽ phải! Nên không phải ai cũng đồng ý với hệ “tư tưởng”bảo thủ đặc quyền suy tôn giáo dục kiểu pháp chế dành riêng cho “môn đồ” như thế? Tâm tư nhân gian chỉ thường ca ngợi (khuyên nhủ) bằng những giá trị hạnh phúc có thực, gần gũi từ trong cuộc sống nhân ái: Lòng mẹ, tình yêu! Bởi, trong đó là đã đủ chứa đựng bao hàm nhiều ý nghĩa: Nguồn cội, tình cảm quê hương, bạn bè, xóm giềng …

  Phải chăng? “Tôn sư trọng đạo” chỉ là châm ngôn xuất phát từ quan hệ giáo phái: Sư phụ và môn đệ với lời thề đạo đức theo tôn chỉ hay nghiệp vận đạo và đời…chứ không phải khẩu hiệu dành riêng cho người dạy học trò (giáo viên) chữ nghĩa phổ thông như ngày nay. Vì, đối với khoa học giáo dục: Mục đích nhân văn hiện đại là hòa hợp dân sinh để kể thừa và khai phóng xã hội. Vì thế, không phải vô tình có câu “học thầy không tày học bạn”(!)

   Nếu chỉ đổ thừa cho quá khứ hoàn cảnh khó khăn kinh tế kéo dài, hoặc là do phương thức kinh tế thị trường hiện tại nhũng nhiễu…nên sự học không còn mặn mà so với “miếng cơm manh áo” là điều ngụy biện! Chẳng qua, sợ rằng…bị hụt hẫng kiến thức cao thượng nhân sinh, nên không hiểu “Trọng thầy mới được làm thầy” để rồi gây lục đục cho xã hội ưu tư “không thầy đố mày làm nên” …

    Những ngữ điệu thường hào phóng lãng mạn, tạo ra chút thăng hoa khi ca ngợi: “Nghề cao quí nhất trong các nghề cao quí”, “kỹ sư tâm hồn”, “trồng người”. Đó là những lời hoa mỹ! Người ta chấp nhận những tu từ thơ ca…nhưng, không có nghĩa người ta thừa nhận những ví von phóng đại, cao ngạo đó là đặc quyền của bất cứ ngành nghề nào trong cuộc sống vốn bình đẳng, nương tựa tùy thuộc năng lực, vị trí mưu sinh và cống hiến…

   Ý nghĩa của những thành ngữ thường đơn thuần là lý giải tình cảm bằng hình tượng, vay mượn chữ nghĩa: “nhất tự vi sư bán tự vi sư” đôi khi chỉ là ý tứ của duyên với phận! Những ngọn gió “thuần phong”hát ru lòng người như thế thường có quan niệm “mỹ tục” bắt nguồn từ phong tục văn hóa tư tưởng xứ Trung Hoa xa xưa…So với hiện thực văn hóa quốc ngữ chơn chất thuần Việt phần lớn hiện nay lại là thứ ngôn ngữ lặp cập, cao siêu, bí ẩn và dị biệt?

   Giáo viên là nghề bút mực đã đưa văn chương vào đời duy nhất thường được tin tưởng và kính trọng! Vì ở đó, chỉ có giá trị thanh cao học vấn và nhân cách đã được mô phạm. Họ không nói lời bóng bẫy gió đưa, không gian tâm tư của họ là những niềm vui cùng đôi mắt trẻ thơ hồn nhiên cần ê a chia sẻ, dạy dỗ. Xã hôi yêu quí và nâng niu…vì nghiệp dĩ hạnh phúc của người thầy vốn lặng lẽ, thanh bạch tận tụy, cần mẫn ươm mầm đón đưa trẻ thơ nên người, hữu dụng! Chỉ uớc sao? Đừng để đồng tiền tiêu khiển, quan chức chỉ đạo nghề nghiệp, hoặc đến lai vãng nhuộm màu học vấn thói đời…

   Tình cảm của con người thuộc về nơi tử tế hơn là khoe khoang chốn hoa hòe hội chợ! Sự xói mòn lương tâm thường là do hình thức văn hóa kiểu cách đẩy trôi về một hướng vu vơ? Cũng như người ta dễ nhầm lẫn một cách cố tình đánh đồng khoa học duy vật thành vật chất phù phiếm là tiến bộ? Sự “tiến hóa”học thức thuộc về bước tiến khoa học chứ không phải tô son dung mạo con người, nghề nghiệp! Vì khi tâm sinh lý và bộ não khác nhau sẽ tạo ra gánh nặng nhân cách và hành vi bất thường oái ăm cho xã hội…

   Ngày nay, nhiều người hiểu rằng: Tình thầy trò thanh cao hơn là thứ ngôn từ ơn nghĩa gió bay, “làm ơn mắc oán”, khẩu hiệu, bằng khen. Vì đó…chỉ là dấu vết tao nhã tình cảm mà dòng đời tự nhiên xuôi mãi, được bắt nguồn từ trong tâm thức thông qua cả một thời niên thiếu hương hoa…Trong đó, chỉ chứa đựng kỷ niệm hồn nhiên và hoài bão tương lai trong sáng! Vì là, ở chốn bình yên nên đã có sẵn vốn liếng ân tình từ thuở có thầy và trò. Do đó! Nó không hề vay mượn ngôn ngữ kiêu sa hay hí ngôn “hiếu học” ru ngủ sự sùng bái, khiến thầy và trò phải ái ngại lương tâm, lục lọi lại giá trị,  gánh nợ kiến thức…