Học nhạc với đàn guitar (4)
3-
Hợp âm và Tone (Gam) trên đàn guitar
Thật ra, đến phần này…ta có thể gọi bằng các thuật ngữ : Tone (giọng, cung bậc âm thanh) hay Gam (tính hệ thống: phối hợp màu sắc,
sáng tối) để nói về một nhóm, cụm (bao gồm) nhiều hợp âm kết hợp, có sắc thái
riêng…trong một qui trình (mặc định) cho một bản nhạc.
Có nhiều
cách bấm hợp âm cho đàn guitar, miễn sao là thuận lợi (thói quen) và đúng với 3
thanh âm kết hợp (nguyên lý). Vì vậy, bạn không phải ngạc nhiên hay lúng túng,
khó hiểu về các cách trình bày trong sách vở (trên internet) nào đó, của mỗi
tác giả biên soạn…
Vì bạn nên biết: Chơi độc tấu khác với phối
âm dàn nhạc, âm thanh không gian đàn thùng khác với đàn điện (lợi thế khác
nhau). Thế nên, kỹ thuật chơi đàn điện và đàn thùng có những kỹ xảo, thế bấm
phù hợp…
Sự biên soạn hợp âm thường là quan điểm
thuận lợi cho trường phái (Classic hay
modern), trình diễn (đàn thùng hay đàn điện). Ở đây, Tôi soạn hợp âm (kinh
nghiệm) sử dụng chung dùng được cho cả 2 loại đàn mà không ảnh hưởng đến âm
thanh, nhạc điệu…
Nhưng, điều quan trọng là muốn trình bày một
phương pháp “học quán tính” tự nhiên theo nguyên tắc của 7 âm giai cơ bản…khiến
bạn có quyền ném bỏ (cười) sau khi đã hiểu về lý thuyết âm nhạc. Vì lý thuyết
thực ra nằm trên cần đàn của bạn chính xác hơn nhiều!
1 Âm giai được viết chung cho tone (gam) C
hoặc Am:
Nếu bản
nhạc được viết cho tone Trưởng: (chấm dứt bản nhạc bằng nốt Do)
Hoặc tone Thứ: (chấm dứt bản nhạc bằng nốt La)
Thực tế, khi không thấy bản nhạc…nghe âm
giai hoặc câu hát đầu, bạn sẽ dễ dàng nhận ra âm hưởng bài đó viết cho Trưởng
hay Thứ! Việc còn lại là xác định chủ âm (đã trình bày cách tính qui tắc trên).
Bạn hãy tập bấm chuyển các hợp âm tuần tự
(C- F- G7 hoặc A- D- E7) để tạo quán tính thói quen mặc định.
2-
3-
Trình diễn các hợp âm trên là đã gần đầy đủ.
Ta chỉ thiếu 6 hợp âm sau:
- 3 hợp âm trưởng E, A, D…Ta có thể chuyển
Em, Am, Dm Thứ sang Trưởng một cách đơn giản: Bấm (đẩy) nốt cuối lên thêm 1,2
cung (bán âm). Ta sẽ có:
Và 3 hợp âm thứ: Cm, Fm, Gm. Từ C, F, G… ta
bỏ nốt bấm (ngón giữa) là Trưởng trở thành Thứ:
Trưởng hay Thứ là do tăng hay giảm ½ một nốt trong hợp âm
đó. Bạn chỉ thực hành vài lần là hiểu.
Trên đây, mới chỉ 3 bản nhạc (6 Tone âm giai
cơ bản: C, Am; G, Em; F, Dm). Các bản nhạc (4) còn lại các bạn có thể tự tính ( đã
viết trình bày ở phần trước).
Sau đây là
qui luật chung: Dùng 2 thế bấm cho mọi hợp âm trên toàn bộ cần đàn guitar (được suy ra theo qui
tắc bấm). Tôi sẽ trình bày cách bấm một Ton (gồm 3 hợp âm: 1- -4,5) cho một bài
hát cơ bản:
1) Thế
thứ nhất: Bấm dùng vị trí dây số 5 làm hợp âm chính, ví dụ: Ton La trưởng (A)…
Tone La Thứ:
2) Thế
thứ hai: Bấm dùng vị trí dây số 4 làm hợp âm
chính, ví dụ: Ton Rê trưởng (D)…
Tone Rê Thứ (Dm):
Với 2 thế bấm trên đây…Bạn có thể di chuyển
hết trên cần đàn để tạo ra các hợp âm bất kỳ (khác) theo ý muốn. Những thế bấm
đó sẽ cho ta chuyển âm đệm cho một bài hát thuận lợi, không cầu kỳ, không gây
“ồn ào”với cây đàn điện và hợp lý khi phối hợp với nhiều nhạc cụ khác (dàn
nhạc). Khi muốn có âm bass? Ta chỉ cần chặn thêm dây số 6…
Tuy vậy, Bạn hãy nhớ một điều: Bạn có thể tự
tìm ra (sáng tạo) những hợp âm, Ton, gam…thuân lợi cho thói quen, kỹ thuật
riêng mình (phụ thuộc vào ngón tay: Mạnh, yếu, dài, ngắn, trái, phải…). Vì,
quan trọng là ta có chơi ra “nhạc” hay không? Chứ không chỉ có âm thanh nhạc
lý…
Vậy, là ta đã “phiêu du” xong…qua phần nhạc lý
trên cây đàn guitar (đơn giản, nhưng viết lý giải nên có vẻ rắc rối)! Nhưng, hiểu
nhạc lý mới chỉ là học “trò” hay là ông “thầy” suôn (cười)…Vì, muốn chơi ra âm
nhạc ta phải thao tác như một nghệ sĩ (Tôi sẽ nói thêm ở phần sau…).
(Còn tiếp…)
Hi Hi Hi sáng ni bổng xem được bài viết....Đang tính tập hát để làm ca sỉ nè. Nhờ dài dòng nhưng dể hiểu lắm . Cảm ơn người chịu khó .
Trả lờiXóaNặc Danh (không tên) ơi! Muốn mần ca sĩ...thì theo dõi thêm phần sau: Điệu nhạc, tempo...(Hic, nếu không thì chỉ có ru, hò cho anh "hàng xóm" nào đó nghe thui hà...)
Xóa