Có người hỏi tôi loại (điên, xăng) xe nào sử dụng tốt hơn? Tất nhiên là trên mạng cũng đầy những thông tin
về lợi ích và sự hiện đại của dòng xe điện… Nhưng, thực
tế điều kiện giao thông và giá trị sản phẩm có đúng thông số quy ước hay không là
vấn đề cần suy nghĩ? Đó là chưa nói những sản phẩm chưa “phổ thông hóa” (phụ tùng,
sửa chữa) sẽ bị lệ thuộc. Sự độc quyền sản xuất, thương mãi thường không công bằng,
người tiêu dùng dễ chịu phần thiệt (!)
Ở đây, tôi chỉ đưa ra một vài thông tin quá trình
phát minh và kỹ thuật về ô tô và xe máy:
+ Xe chạy bằng xăng (động cơ đốt trong) phát
minh vào năm 1885. Nhưng mãi 35 năm sau (1920) mới giao thông trên đường phố.
Với xe máy (xe 2 bánh) thì ở Việt Nam gần như sử dụng khá nhiều thập niên
1960 rồi. Nhưng, phải nói rằng: Mãi đến 2010 thì chiếc xe máy mới thực sự hoàn
thiện về cơ năng và tiện dụng hơn, dễ sử dụng cho tất cả mọi người. Nghĩa là
gần 100 năm sau mới có thể gọi là “phổ thông sử dụng” (cười).
+Xe điện? Thật ra, từ lâu người ta đã sử dụng động cơ điện cho sản xuất
và giao thông. Nhưng, khi áp dụng vào nhưng thiết bị “độc lập di động” (như o tô
xe máy) là điều không hề đơn giản…
Vì, sản
xuất một nguồn năng lượng (bình ác quy)? Đến nay, vẫn còn là vấn đề khá nan
giải! Ngay cả hãng Tesla hàng đầu thế giới, hiện nay cũng chỉ mới vừa hứa hẹn tương
lai sẽ cần vài thập niên tới mới hy vọng đáp ứng được giá trị sử dụng gần ngang tầm
xe xăng.
Ý của họ…là
có thể sản xuất được loại ác quy chỉ mất 10 phút để sạc đầy (so với hiện tại từ 3h-6h). Một loại ác quy mới
dành riêng cho ô tô và xe máy điện. Đó là loại ắc quy Lithium-ion có khả năng
trữ điện tốt, nâng cao tuổi thọ và tái phục hồi để bảo về môi trường…
Tất nhiên,
dẫu có thành công về chu cấp năng lượng Pin (ác quy) thì nó cũng chỉ thuận lợi
cho những nước đã tự sản xuất được thiết bị và có quy hoạch tiến trình phát
triển giao thông hướng tương lai…
Thật ra, Pin Lithium-ion đã sử dụng rộng rãi từ 1991 cho các thiết bị
máy tính bảng, laptop và điện thoại di động rồi. Nhưng chỉ với công xuất nhỏ và
không phải là không có “rắc rối” về thời gian sạc và thay Pin bởi chất lượng hay
kiến thức sủ dụng(?)
Tuy vậy, đối với phương tiện giao thông không còn là “vấn đề nhỏ”? Người
tiêu dùng thông minh không thể “phập phồng” sử dụng một thiết bị quan trọng mà
không hề biết chút gì về giá trị sử dụng và mức độ sự an toàn của nó…
Theo sở thích hay nhu cầu (?) thì bạn cứ “chơi” cho vui. Nhưng, nếu còn
thời gian và tính khiêm tốn thì nên đợi (cười)!
Những tên gọi (danh tính) có tính
từ chung trừu tượng “nhỏ” ‘bé”…thường tượng trưng cho ý niệm yêu thương, bao
dung, che chở. Đôi khi, không chỉ dành riêng cho trẻ em mà còn đặt tên cho “người
tình”của riêng ai đó! (chưa biết tên, hoặc có ý nghĩa cảm xúc, ý niệm…).
“Bé”
(được viết hoa) dưới đây có thể là bài
thơ “dấu” yêu khuyết danh của bất kỳ ai? Sự thật, bài thơ này khó phổ nhạc vì
kết cấu không thuận lợi về bố cục phiên khúc(?)
Nhưng, vì đây là bài thơ hay (cảm nhận cá
nhân) đến mức giản dị dễ thương, rộng tính bao dung, xúc động kỉ niệm. Vì thế, ngữ điệu rất
tự nhiên, tâm tình chân chất ẩn chứa tình đời…
Ở đây, tôi nghiêng về mặc định âm nhạc luôn có
một phần trong thơ, hay thơ là nguồn hứng khởi cho một bài hát hồn nhiên vậy!(cười)…
Trên đỉnh dốc đời có phố mùa đông Bên hồ thơ mộng có bóng mây hồng Đồi thông vi vu ngày tháng Nắng mưa dỗi hờn có buồn không tên Trên đường phố nhỏ có lối chờ nhau Bên thềm mưa đợi có thuở ban đầu Chiều dâng bâng khuâng màu mắt Nhớ ai đi về áo trắng nghiêng sầu… Pleiku gió buông mây ngàn Lênh đênh đời vắng mơ màng Ngày về sương giăng, xa đưa (xưa) tình khúc Tóc nay vương sầu, áo xưa (đã) thay màu Nơi triền dốc đời có những mùa hoa Nghe từ cây cỏ gió hát thật thà “Tình yêu không bao
giờ mất Có chăng chỉ là mưa nắng nhạt nhòa”.
Trở lại Qui Nhơn nỗi nhớ vơi đầy Gió đùa xô sóng hoa nắng đùa mây Chiều rơi thênh thang rong đời trên cát Nhớ tóc ai bay, áo trắng mơ say Tan trường em về bên
hè phố đợi Bàn chân đong đưa khua gót xôn xao…
Về đây soi bóng nắng thắp hờn vai Hàng dừa thương ai xoã tóc đêm dài Tình như sương liễu
vui đùa đêm mộng Sóng vỗ mê man tình khúc u hoài…
Về đi qua phố ngõ vắng quên người Mắt đèn soi nhớ bóng đếm ngày trôi Vầng trăng năm xưa ai buồn treo bán Núi đứng nghiêng vai, ngóng níu tơ duyên Bên bờ gió hẹn sóng lòng vỗ về Ghềnh xưa vẫn đó đá mòn bao giờ…
Đời như chiếc bóng lối cũ tìm nhau Dặn lòng đừng quên chớ nếm u sầu Về đây quyến luyến yêu
ngày thơ dại Gió hát vi vu biển nhớ ru hoài Trần Thế Nhân
Người ta thường nói: “Đề tài toán học là câu chuyện khô khan, chán chết”…(cười) Cũng dễ hiểu, vì kênh “youtube” là kênh truyền hình cần hình ảnh hấp
dẫn, kịch tính…ít nhất cũng có chút gây cảm xúc, tò mò, tranh cãi.
Sorry…tôi không phải là youtuber, nên không nghĩ phải cần nhiều khán giả
thưởng ngoạn. Nhưng, vẫn mong nhiều người đọc được…Những câu chuyện của tôi?
Thường, chỉ mang tính chất vui chơi học thuật, tâm sự đời thường. Nên, sẽ không
trả lời những câu hỏi gây rắc rối, vì tôi hết sức chân thật (tế nhị) rồi! Và,
cố và đơn giản hóa mọi vấn đề…
Học toán thì ai cũng có thể dựa vào sách
giáo khoa hoặc ở trường lớp (?)
Nhưng, không đơn giản vậy! Câu chuyện giáo
dục cũng có nhiều quan niệm khác nhau lắm! Dẫu cùng một phương hướng, nhưng mỗi
quốc gia, dân tộc và tùy đối tượng học sinh mà ngươi ta xây dựng một triết lý,
một phương pháp giáo dục khác nhau.
Bài viết này có tựa đề: “bé học toán” nên cách nói chuyện, có chút tham
vọng (cười) trao đổi nghiêng về hướng bố mẹ và các bé hơn
Hồi còn bé, tôi cũng có tính ngang
ngạnh lắm! Chấp nhận sự quở trách, mắng phạt hơn là bắt phải học mẹo, học vẹt,
hoặc coppy để đối phó…May là thời ấy! Không phân biệt chênh lệch các môn học. Nhà
trường chỉ lấy tỉ số điểm trung bình, nên tôi vẫn “đủng đỉnh” lên lớp (cười). Sự thật, là mãi cho đến thời
trung học tôi vẫn thuộc nhóm học sinh học dốt nhất môn toán. Sau này, khi đành
từ bỏ sở thích văn chương, nghệ thuật… tôi phải tự học toán lại từ đầu, để thi
cử vào các ngành nghề có nghề nghiệp khoa học kỹ thuật. Và, thật là tốt…vì đã
nhận ra “toán phổ thông” không chỉ thực dụng trong đời sống, mà cũng có nghệ
thuật trừu tượng, sáng tạo khá hấp dẫn… Vì là “phổ thông” nên không
cần thiết quá thông minh để học nó. Chỉ cần biết cộng-trừ, nhân-chia số đơn
giản là các bố mẹ đã có thể làm gia sư đặt “nền móng” học toán đầu tiên cho bé
rồi!
Tương lai luôn là
nỗi niềm lo lắng của bố mẹ. Và, điều đầu tiên là sự học của con cái. Chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra: Trong các cấp học phổ thông? Thì môn toán
vẫn là căn cơ ngồi trên ghế nhà trường. Vì ít nhất, biết làm toán cũng tạo được
chỗ dựa tự tin để học sinh vượt qua các môn học khác. (đó là chưa nói học toán là
học thêm lập luận và ngôn từ sử dụng chính xác) Tất nhiên rồi…ở đây chúng ta luôn đề cập đến những đứa trẻ bình thường. Trong
những đứa trẻ vốn rất bình thường đó, cũng có thể có đứa học nhanh hoặc quá chậm chạp với môn toán. Nhưng, hãy yên tâm. khi ra đời
làm việc? Tôi thấy nhanh hay chậm chẳng bằng sự cẩn thận, về ý nghĩa sáng
tạo hay giá trị đúng kỹ thuật.
Tuy nhiên, về việc học hành vào
đời của con cái. Vai trò của chúng ta (bố mẹ) không thay thế được các giáo viên
ở trường lớp (không thể và cũng không nên). Vì vậy, bạn chỉ tham gia khi cần
thiết (nhiều lắm là đến lớp 3 thôi). Sau đó, hãy để đứa trẻ tự độc lập suy
luận, để cùng hòa đồng học hành chung với bạn bè, môi trường xã hội… Theo bạn, bố mẹ nên tập cho bé làm quen ‘toán hoc” lúc mấy tuổi? Thông
thường: 3 tuổi là đã hình thành ngôn ngữ và kí ức (trí nhớ); 4 tuổi có thể cầm
bút hí họa, vẽ vời; 5 tuổi có thể học được chữ; 6 tuổi có thể tập chơi vài dụng
cụ âm nhạc và 8 tuổi có thể tập luyện vũ đạo, võ thuật và các môn thể thao khác. Ý tôi muốn nói: Sự phát triển
sinh học của bé cũng là cách tự hình thành“toán học” rồi! Chúng ta có thể dần “giới
thiệu” cách cộng, trừ (thêm, bớt) từ lúc 3 tuổi; 4-5 tuổi thì hiểu được phép
nhân đơn giản (gấp đôi) và phép phân chia (giảm một nữa). Không cần cưỡng ép,
cách giao tiếp thông thường trong đời sống hằng ngày, đã khá nhiều sự liên quan
những con số… …………………………………………………………………………………………………. Trước khi vào nội dung chính và đây cũng là thiện ý khi tôi muốn viết đề
tài này: Có 3 cách giải một bài toán: Lý thuyết, định lý và công thức. Trong đó: sử dụng công thức (thuộc lòng) sẽ giải bài toán
nhanh hơn; Sử dụng định lý thì cần suy luận: Sử dụng lý thuyết thì có thể giải
nhiều loại bài toán khác nhau. Nghĩa là, ở đây tôi nghiêng về “Toán học và những suy luận có lý”. Có ý trình
bày cách chứng minh có hệ thống. Vì, tôi nghĩ với sự học? Ta chỉ nên trả lời
với trẻ em khi đã có nguyên lý rõ ràng. Hy vọng với ý tưởng còn giới hạn này, cũng có thể giúp chút ít cho những
ai cần nó.
Trong bài viết đơn giản này, có 2 phần (Số học và hình học) 1) Số Học: (Nguyên lý của số tự nhiên): Thật ra,trẻ em (3 tuổi) đã tự phân biệt cái nhiều,
cái it một cách tự nhiên…phần còn lại là chúng ta chỉ hướng dẫn ngôn ngữ (tên
gọi), cách đếm và giới thiệu ký hiệu (mẫu tự số) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 và dần
phát triển cách ghép các số, và cách đọc lên hàng chục, hàng trăm, hàng nghìn… a) Phương pháp cộng (+)
và
trừ (-): là phép tính có ý nghĩathêm và bớt số lượng trong cùng đơn
vị tính. Chúng ta nên dùng vật dụng có thể
nhìn bằng mắt và đếm được bằng tay cho bé hiểu. * Ghi nhớ: Với phép tính cộng & trừ có nguyên lý: Cộng
thêm các số bất kỳ nhưng chỉ số lớn hơn mới trừ được số bé(có mới cho được). Khi
áp dụng “số tự nhiên” vào số thực tế phải luôn cùng một “đơn vị tính”. Điều này
rất quan trọng để bé xác định nguyên tắc rằng: không thể cộng (trừ) một viên
kẹo với một cái bánh ( 1k + 1b = ??) vì đó là một phép cộng (trừ) không hợp lý,
không có đáp số… Trong khi học phép cộng, trừ
cũng cho bé biết thêm sự khác biệt “gấp đôi” và “giảm một nữa” để hình dung phép
nhân, chia sau này. Thời
gian học toán “vui chơi” này có thể kéo dài đến 2 năm (đến 5 tuổi).
b) Phương pháp nhân (x)và chia (:): lá phép tính tăng số lần và giảm số lần. Thực ra, phép nhân là phép tính thay thế cấp số cộng.
Từ đây có thể tự lập ra bảng cửu chương. Trước khi học thuộc lòng nó… - Ví dụ: 2+2+2 = 2x3 (ba lần
số 2); 2+2+2+2= 2x4 (bốn lần số
2). Với đơn vị tính: 2 vkẹo x 3 lần = 6 viên kẹo
(số 3 thuộc số tự nhiên) - Phép chia (giảm số lần) cũng dùng theo bảng cửu chương để tính ngược
lại phép chia: Ví dụ: 2 : 2 = 1; 4 : 2 = 2 ;
6 : 2 = 3 Với những đứa trẻ có óc trừu tượng xa? Sau khi biết qui tắc nhân & chia,
có thể tự suy ra bình phương và căn thức sau này (trung học). * Ghi nhớ: Với cách tính cấp số cộng trên. Ta có thể giúp bé tự (cộng) viết ra
bảng cửu chương, trước khi cần học thuộc lòng. Điều này, rất quan trọng! Vì, nó
cho bé biết khái niệm hình thành phép nhân, mà còn giúp cho những bé kém khả
năng học thuộc lòng. Nếu quên, bé có thể thực hiện (nhân, chia) bằng phương
pháp cộng dồn… Một phép nhân hay chia được hiểu theo ý nghĩa: “tăng (giảm) gấp mấy
lần”, tỉ số (phân số), hệ số, hằng số (dạng số thập phân) cho mỗi trường hợp cụ
thể được xác định. Học toán rất cần ngôn từ chỉ định chính xác để bé dễ dàng
phân biệt.
c) Giải đề một bài toán: Chúng ta hãy chỉ cho bé (7 tuổi) cách tự đặt biểu
thức (như một phương trình, đẳng thức) có hệ thống từ một đề bài: Ví dụ (đặt x làm ẩn số): 2+ 3 = x
hoặc 2 + x = 5 Và dần nâng cao dãy phép tính lên:
5 – 2 + 3 = x ; 5 - x + 3 = 6 Cách giải (thao tác) một biểu thức (đẳng thức =): - Rút gọn biểu thức (gom các số cùng dấu
+,-): 5- x + 3 = 6 sẽ là (5 +3) – x = 6. - Đơn giản dần biểu thức, suy ra: 8 – 6
= x ta có: x = 2 Hãy tập cho bé biết tự đặt ra đề toán
và giải trình tự ra đáp số cuối cùng (đừng quên nhắc nhở giá trị của đơn vị
tính). * Tóm lại: Trong phần toán tiểu học (từ lớp 3). Ngoài sự hơn và kém của các số, cách trình bày và
giải biểu thức. Chúng ta tìm cách cho bé hiểu thế nào là vị trí (điểm) và khoảng cách
(số đo chiều dài, số đo thời gian). Nên sử dụng hình ảnh để giải thích:
Trên một đường thẳng có 5 điểm
đầu và cuối thì ta có 4 khoảng cách của tổng chiều dài. Ví dụ: Đoạn đường dài 80m cần trồng trụ điện
có khoảng cách 20m thì cần bao nhiêu trụ (tính cả đầu và cuối) thì suy ra: 80 : 20 = 4 (điểm) vì trồng cả đầu và cuối
nên cần thêm 4+1 = 5 (trụ điện). Vì vậy, lập luận và suy ra là thuộc tính của
toán học. Nhưng trên một vòng tròn khép kín có bao nhiêu điểm là có bấy nhiêu
khoảng cách, như chiếc đồng hồ có 12 điểm giờ, ta có 12 khoảng cách thời gian
(1 giờ = 60 phút).
Ngoài ra, phải kiên nhẫn giải thích về toán “chuyển động” (còn gọi là
toán động tử) như tính toán vận tốc của chiếc xe đi qua một thời gian được một
khảng cách nào đó. Ví dụ vận tốc chiếc xe= 40km/h nghĩa là 1 giờ sau chiếc xe
chạy được 40km. Nếu 1giờ 30 phút sẽ chạy được:
-Theo suy luận: xe chạy thêm nửa giờ, thì
có thêm một nửa khoảng cách 40 : 2= 20 km nữa. Ta có biểu thức sẽ là: 40+(40/2)
= 60km. - Hoặc tính theo giờ (30 phút=1/2 giờ) ta
có thêm khoảng cách: 40 (1+0,5) = 60km Nghĩa là hãy tập cho bé tưởng tượng và suy luận. Và điều này, rất thích
hợp với thời gian điều kiện gần gũi con cái. Về phần số học? phụ thuộc rất nhiều về sử dụng ngôn ngữ, tên gọi và cách
chuyển đổi đo đếm quy ước về đơn vị tính như: Chiều dài, thời gian, số lượng và trọng lượng.
Thât ra, trong toán tiểu học
có một phép tính “Qui tắc tam xuất” mà ngày nay không thấy còn dạy cho học sinh
nữa. Có lẽ, người ta cho răng “không cần thiết”, hoặc khó “mô phạm” cho các
giáo viên tiểu học phải tìm cách giải trình(?). Nhưng, qui tắc tam xuất rất “phép
thuật” trong việc tính toán nhanh và tiện lợi. Trong Thực tế, các nhà kỹ thuật,tài chính, xã hội… thường xuyên sử dụng công thức này để tính tỉ lệ
và xác xuất một cách chính xác. Thật ra, quy tắc tam xuất không khó hiểu lắm (chẳng qua ý nghĩa của một
cụm từ: Ta có 3 thông số, sẽ tìm ra đáp án số thứ 4): Ví dụ có 2 trường hợp sau: Trường hợp1: Có 4 giỏ đựng
tất cả 20 quả cam. Hỏi vậy 8 giỏ như vậy thì đựng được bao nhiêu quả cam? Tóm
tắt: 4 giỏ ………… 20 quả 8 giỏ ………… ? quả Giải Số quả cam là: 20
x 8 = 40 (quả) 4 * Trường hợp này còn gọi là tỉ lệ
thuận (nhân chéo và chia cho số còn lại). Vì, 8 giỏ sẽ đựng được nhiều hơn
4 giỏ, có thể giải thích tuần tự theo số học: 1 giỏ đựng được = 20: 4= 5 quả vậy 8 giỏ
sẽ đựng được; 8 x 5 = 40 quả Đó là biểu thức: 20 : 4 x 8 = 40 (nhưng để
tránh trường hợp chia số lẻ, người ta thường nhân trước chia sau 20 x 8: 4 = 40)
Trường hợp 2: Có 12 người thợ cùng làm, xong công việc trong
2 giờ. Hỏi nếu chỉ 4 người thợ thì làm xong công việc trong bao lâu? (năng suất
như nhau) Tóm
tắt: 12 thợ …………… 2 giờ 4 thợ ………… ? giờ Giải Thời gian 4 thợ làm xong công việc là: 2
x 12 = 6 (giờ) 4 Đáp số: 6 giờ * Trường hợp này được gọi là tỉ lệ nghịch. Vì, số thợ ít (giảm) hơn
trước. ta cũng có thể suy luận và theo giải tuần tự theo số học: Số thợ bị giảm = 12 : 4 = 3 lần thì thời
gian làm việc sẽ tăng lên 2giờ x 3 = 6 giờ Có biểu thức: 12 : 4 x 2 = 6 giờ nhưng cũng
tránh trường hợp phức tạp khi bị chia số lẽ nên hoán đổi vị trí (nhân, chia)
kết quả vẫn không hề thay đổi: 12 x 2 : 4 = 6 giờ Tạm kết luận phần số học: Nhìn
qua chương trình lớp 3? Thật là đáng nể với nhu cầu học thức của bé. Có lẽ, đứa
trẻ 8 tuổi không đơn giản như ta nghĩ (cười)
………………………………………………………………………………………………………. 2) Toán hình học: Khi vào lớp 3 bé có thêm
toán hình học.. Thường, trong sách giáo khoa hay ở lớp, học sinh chỉ được dạy học thuộc
công thức đẻ giải toán (tính chu vi và diện tích). Nếu bắt học thuộc làu công
thức? Cũng sẽ có trở ngại cho những trẻ hay quên, dễ bị lẫn lộn. Hoặc học xong,
công thức trả lại cho thầy cô giữ hộ (cười). Vì vậy, có những học sinh không
thỏa mãn về cách học đó (Có thể, bé sợ học thuộc lòng, hoặc bé muốn biết từ đâu
có công thức đó?). Thực ra, các công thức tính toán ấy chỉ bắt nguồn từ một định lý mà thôi.
Nhờ đó ta có thể suy ra, mà không nhất thiết phải học thuộc lòng, khi cần bé
cũng tự “xây dựng” lại công thức đó. Chỉ có chút khó khăn khi giải thích với bé. Vì
cần khả năng trừu tượng bằng hình vẽ. Toán hình học khá phức tạp trong cách
diễn đạt, trình bày vì cần phải dựa vào định lý và hình vẽ chính xác.
Đầu tiên phải biết định nghĩa, để
vẽ một cách đầy đủ và chính xác. Định nghĩa: Hình vuông “Là hình tứ
giác đềukhép kín. Có 4 cạnh bằng nhau và có 4 góc vuông” Và sẽ vẽ được hình đã mô tả:
Để dễ
dàng tìm chứng minh ta đặt mỗi cạnh hình vuông (dài bằng nhau) là 2 mét: +Thực tế khi vẽ xong ta đã thấy tổng diện tích
(S) của chúng là 4 mét vuông +Ta tính
được tổng chiều dài xung quanh (chu vi): (a x 4) nên P = 2 x 4 =
8m +Theo công thức tính diện tích (a x a) ta có: S = 2 x 2 =
4m2 Với định nghĩa hình chữ nhật (vẫn có 4 góc vuông,
nhưng 2 cạnh kề khác nhau độ dài (2m và 3m).
Ta tính chu vi bằng
cách rút gọn biểu thức: (a+b x 2) nên P = (2 + 3) 2 = 10m + Diện tích (a x b): S = 2 x 3 = 6 m2 ·Quan sát: Chu
vi của một hình? Là tính tổng chiều dài các cạnh. Diện tích là tính mặt bằng
(m2) có trong tổng diện tích đó. Vây là: Tất cả các hình khép kín có 4 góc
vuông đều có công thức cạnh nhân cạnh. ·Từ đó, trở thành một định lý (đưa về dạng vuông
góc) để tính các công thức cho các hình (khép kín) khác nhau: Ví dụ với hình tam giác:
Chiều cao của hình tam giác luôn vuông góc với một cạnh và dài tới đỉnh
góc nhọn. Và hãy trừu tượng chiều cao (h) là cạnh a vuông góc cạnh b. Theo công
thức chung (hình vuông& hình chũ nhật) ta có: a x b…nhưng hình tam giác chỉ
bằng một nửa nên diện tích đúng phải là:
a x h : 2 = S Với
hinh thang: Lưu ý: Người ta viết công thức như vậy là muốn bạn làm phép nhân trước, chia
sau. (tránh trường hợp chia số lẻ). Với hình tròn:
\ Nhìn qua hình phân tích trên bạn chắc đã tự hiểu cách thức tính toán chu
vi và diện tích hình tròn. Các nhà toán học đã tìm ra số Pi vô cùng = 3,1415…mà
ta có thể gọi đó là một hệ số (hằng số) dùng tính toán cho hình tròn: P= d x
3,14 và
S= r x r x 3,14 Với hình hộp (hình có chiếm thể tích (m3) không gian đều có những góc
vuông và các cạnh tương ứng bằng nhau có các công thức tính:
- Thể tích (m3): V = diện tích đáy x cao - S xung quanh: là tổng diện tích 4 mặt
xung quanh - S Toàn phần: là tổng diện tích cả 6 mặt
(thêm mặt trên và dưới) * Dựa theo định lý chung (hình vuông góc) ta
có thể tính những hình khối đặc biệt khác. Qua trình bày cách thức tính toán từ một định lý trên. Mỗi người có mỗi “nghệ
thuật” dẫn dắt liên tưởng cách thực hiện tính toán. Những người làm nghề đo đạc
địa hình phức tạp, họ còn cắt nhỏ và thêm những thông số góc và độ dốcnữa… Trước khi kết thức bài viết này tôi cũng có vài dự báo về những Thời điểm quan trọng của môn toán: + Toán lớp 3 là thời điểm quan trọng nhất (thêm phần tính toán diện tích
hình học) để có bước đệm vượt qua cấp tiểu học. Nếu nâng cao, mở rộng thì lớp 3
đã nằm trong chương trình lớp 6. + Với trung học, thời điểm quan trọng nhất là lớp 8: Cách đặt và giải phương
trình tìm ẩn số và định lý chứng minh hình học để bước vào lớp 9 (cuối cấp) có
phần nhiều nặng về vật lý, hóa học. Thực ra, khi thực sự giỏi về lý thuyết và
thực hành thời trung học (hóa học, vật lý, lịch sử, văn chương)…đứa trẻ có thể tự
tin bước vào nghề mưu sinh được rồi. Và, khi đã thành công cấp trung
học, học sinh sẽ có thực lực hơn bước vào cấp ba phổ thông. Thường, chỉ là
chương trình mở rộng tư duy thêm các khái niệm về lĩnh vực khoa học & nhân
văn, xu hướng vào đại học (nghề nghiệp). Chúng ta phải thừa nhận rằng: Chỉ có bố mẹ, người thân…mới hiểu cá tính,
sở thích và gần gũi với bé hơn. Không thể đi sâu vào chuyên môn? Chỉ cần khéo
léo, gợi ý cũng đủ cho bé có hình thành “tư duy” học tập rồi. Có người hỏi tôi: Học nhiều để làm gì? Hỏi
gì…khó trả lời! Chắc học nhiều để chơi được nhiều thứ (cười) Chào tạm biệt, chúc vui vẻ…
Tìm về với nhau Tìm ngày xa nhau Bến bờ sông cạn Về tìm hương hoa- Cây trái thật thà Từ độ ra đi Tay buồn chân mỏi Muộn phiền đêm đen Toan tính cuộc đời
Tìm lại chốn xưa Tìm mùa xa đưa Gió chờ Trăng đợi Về tìm yêu thương- tha thiết vào đời Đường đời quanh co Bao lần rong ruổi Dặm dài ăn năn Xin chút ngậm ngùi Thế giới loài người Muôn đời mắc nợ Nợ mùa hư hao Nuối tiếc ngọt ngào Có mấy cuộc tình Đôi lần lỡ hẹn Người tình trăm năm Vẫn thế mộng
về… Tìm vào xót xa Tìm nguồn thơ ca Nghiên sầu trút phận Về tìm phai phôi- Xóa vết dại khờ Từng bàn tay thơm Đan miền tan vỡ Đợi mùa hân hoan Chân bước vào đời… THẾ NHÂN
Hợp âm: Đây là phần quan
trọng và cơ bản nhất trong cách sử dụng công cụ âm nhạc. Vì vậy, tôi sẽ nói
chậm lại và tạo ra một quy tắc (cá nhân) có hệ thống theo quán tính mà không
cần phải học thuộc lòng…
(Ở đây, tôi không nói đến nhịp
điệu, tiết điệu. Vì, các bạn có thể tham khảo tài liệu đầy trên mạng, hoặc là
tự nghe cách chơi loại tiết tấu của ai đó). Theo sở thích ban đầu, thì có thể
là bolero, slow hoặc pepop… Có lẽ, dơn giản nhất là điệu slow- rock, nhưng từ
đó nó có thể biến tấu ra nhiều tiết điệu khác. Ví dụ…nhưng thôi, đây thuộc về
biến tấu tiết điệu trong hợp âm. Có thể, sẽ là bài viết khác (vì nó thuộc thói
quen, kinh nghiệm cá nhân)
- Nguyên lý: Theo công
thức (lý thuyết) để cấu tao một hợp âm. Vì dụ: Với tone Đô trưởng (C) ta có nốt
chính Đo + Mi + Sol …với guitar ta có thể hòa âm thêm các nốt cùng âm nên hợp
âm sử dụng guitar có thể mở rộng hơn về âm thanh.
Hợp
âm, thường dùng để hòa âm, đệm hát. Vì thế, nó rất quan trọng với một nhạc công.
Nhưng, giá trị nghệ thuật không dựa nhiều vào tiêu chuẩn cố định. Bạn có thể
sáng tạo tùy tình huống và công cụ âm nhạc mà bạn có. miễn sao cùng âm hưởng tương ứng. Người ta chỉ
cần bạn chơi hay một cách hợp lý theo điều kiện thực tế là Ok.
Đàn guitar
có nhiều cách bấm hợp âm. Mỗi người đều có cách lựa phù hợp với thói quen ngón
tay của mình, nên trở thành quy tắc “tuyệt chiêu” riêng của cá nhân đó. Thường
có vài tone cơ bản đầu tiên ở cung bậc 1, ví dụ: như trưởng C (đo), E (mi),
F(fa), A (la), D (rê) hay thứ Cm, Em, Fm, Am, Dm hoặc Set như E7, A7, D7…
Nếu học từng hợp âm trên đàn guitar? Bạn chẳng bao giờ ghi nhớ hết…Hơn
nữa, thao tác nhanh phụ thuộc tình huống là dựa vào thói quen, quy tắc có sẵn…
Vì vậy, Tôi đã tự hệ thống: Gồm có 3 thế bấm căn bản trưởng thứ và 2 thế
bấm phụ dành cho hợp set (7) di chuyển hết cần đàn. * (Xem trong video)
Đây là cách sử dụng nguyên tắc chung cho mọi hợp âm di chuyển cung để có
các hợp âm khác nhau. Từ đó có thể đơn giản hóa và sáng tạo thế bấm phù hợp với
thói quen, năng lực thuận lợi cho ngón tay của mình
P/s: Phần video sau sẽ nói về quy tắc, kỹ thuật sử dụng hợp âm trên đàn
guitar. Chắc chắn bạn sẽ tự tin hơn, và vui vẻ nhận ra: Người ta có thể biết
tập đàn guitar chỉ sau 7 ngày tìm hiểu nó...
Tự học: Âm nhạc trên đàn guitar (Phần 2 - nốt nhạc)
B- Kỹ thuật thực hành trên guitar:
Thực hành biểu diễn phụ thuộc vào dụng cụ âm nhạc. Mỗi loại đàn có kỹ
thuật khác nhau. Vì vậy, bạn phải hiểu chút ít cấu tạo và kỹ thuật sử dụng của
mỗi loại nhạc cụ, để tận dụng ưu điểm của chúng.
(Đàn guitar
sản xuất với nhiều giá bán khác nhau.Từ vài trăm ngàn cho đến vài chục triệu. Tất
nhiên, đàn có giá cao thường là cây đàn tốt. Nhưng, khoog ai chứng minh rằng: Nhờ
cây đàn đắt tiền mà bạn học thành tài(cười).
Có lẽ, bạn nên quan tâm đến dây đàn của nó là hơn.
Trên thị trường có bán nhiều loại dây (từ vài chục đến vài trăm ngàn/ 1 bộ). Nên
mua loại dây có đường kính nhỏ nhất, mêm mại, giá thành trung bình là hiệu quả tốt
nhất…)
1- Kiến thức chung:
- Cấu tạo của đàn guitar: Bạn đừng
quá quan tâm loại đàn aucostic hay classic,
nó chỉ khác tí chút âm thanh, thế bấm thuận lợi. Mục đích, tạo lợi thế biểu
diễn cách chơi classic hay model mà thôi...
Có lẽ, nên phân biệt cấu tạo
đàn thùng & đàn điện. Vì, liên quan đến kỹ thuật thiết kế âm thanh, rất cần
thời gian làm quen. Nhưng, muốn chơi đàn điện bạn phải tập từ đàn thùng. Cái
khó là khi mới tập sẽ bị đau tay, cần thời gian ngơi nghĩ để quen dần. Kỹ thuật
tránh đau tay là nhờ di chuyển đều, tránh dùng lực bấm một chỗ lâu và chỉ khi
nào cần thiết mới dùng lực. Chơi nhiểu thì đầu ngón tay sẽ chai, không cần dùng
sức tiếng đàn vẫn trong trẻo hơn…
- Âm vực kết cấu: Có lẽ, đàn
guitar là loại đàn có nhiều âm vực hơn các dụng cụ âm nhạc khác. Thông dụng và
tiện lợi và đa năng cho các loại hình âm hưởng khác nhau: sâu lằng mạnh mẻ hay
hiện đại… Nhờ tiện dụng, nên nhiều người muốn chơi đàn guitar.
Lợi thế đàn guitar là có thể
tăng thanh âm lên 3 quãng, hoặc 5 quãng (đàn điện) làm không gian thay đổi rất đặc
biệt. Có thể rung, rê, vuốt, luyến, gối âm đa dạng bằng những kỹ thuật tạo âm
thanh hình tượng và thể hiện với nhiều phong cách khác nhau.
3- Qui tắc căn bản tập chơi guitar:
-Nốt nhạc: Đàn guitar cấu tạo sẵn với 6
dây đàn khi buông (không bấm) có âm thanh đọc theo âm Việt từ thấp đến cao: Mì
Là Rề Sòn Sì Mí Trên đàn guitar được chia ra nhiều cung bậc(khoảng cách) có giá
trị tính là 1/2 cung. Các dấu chấm trắng thể hiện 1 cung để chúng ta dễ quan
sát khi di chuyển thay đổi cung bậc…
Và, hãy thử bấm những nốt căn bản đầu tiên của cung đầu tiên với 7 nốt
nhạc chuẩn đầu tiên với âm tiếng Việt: Mì Fà Sòn Là Sì Đồ Rề …và tiếp tục tịnh
tiến (quãng 8) với âm thanh cao hơn Mi Pha Son La Si Đô Rế…mí phá són lá…v..v…
Ở trong cung này nằm trong khoảng giọng hát con người. Nếu muốn cùng tập
hát bạn nên tập xướng giọng theo, giọng ca sĩ có cao nhất hay thấp cũng có giới
hạn trong cung này. Vì vậy, Bạn phải chỉnh dây đàn cho đúng: Dùng máy lên dây
đàn Tuner chỉnh âm, hoặc cài app trên điện thoại, hay sử dụng đàn organ so âm
cho chính xác. Đều này giúp bạn cảm âm chính xác khi cùng chơi nhạc bất kỳ dụng
cụ âm nhạc hay giọng hát nào…
Trong khoảng cách 7 âm chính, ta có thêm 5 nốt phụ là thăng(#) hoặc
giáng (b) tùy theo nằm trước hay sau nốt (chính) đó:
Mì (1/2c)
Fa (1c) Sol (1c) La
(1c) Si (1/2c) Do
(1c) Re……(1c) Mi
(Fa#) (Sol#)(la #)(Do#)(Re#)
Theo cung bậc ta có thể suy ra
toàn bộ các nốt trên cần đàn. Nếu muốn ta có thể tự so dây đàn ở các vị
trí đông âm.
Để luyện ngón, đơn giản là chạy nốt quen thuộc…và chỉ cần vài chục lần
là bạn cảm thấy quưn thuộc rồi.
Trước tiên, bạn hãy xem đây là câu chuyện trong phạm vi hẹp, dù có chút
tính chất học thuật…
Những gì có ý tưởng khác với sự
thông thường (số đông) cũng sẽ gây nghi ngờ, đôi khi còn bị chỉ trích.,,
Nhưng, có thể bài viết này chỉ là
“tâm sự” chuyện ham vui cuối đời! Tôi đang bước vào tuổi “thất thập cổ lai hy”,
nghĩa là hơn 60 năm học tập. Dĩ nhiên, cũng phải bước đến các lớp học, nhưng thành
thật mà nói: Khi qua thời tiểu học…thì tôi thường tự mình mày mò học tập nhiều hơn
là nhờ vả thấy cô. Sợ nặng sách giáo khoa, nên thường soạn sãn giáo án cho
riêng mình rút ngắn thời gian. Có lẽ, vì “thích chơi hơn thích học” (cười).
Khi nói đến việc học? Người ta nghĩ
cần phải có người hướng dẫn (thầy) và có giáo trình biên soạn sư phạm cụ thể từng
mốc thời gian hạn định. Nếu học từ trường lớp bạn có thể trở thành người chuyên
nghiệp.
Tuy nhiên, qua thực tế cũng không hiếm những người tự học đã trở nển xuất
chúng! Họ vượt qua tài năng mặc định
trên mọi lĩnh vực, bao gồm cả khoa học và nghệ thuật…
Nhà khoa học nổi tiếng Albert
Einstein “kiến thức chỉ có được qua tư
duy con người”.Nghĩa là sự học phải
thông qua suy luận và không có cách học nào tốt hơn là “biết cách tự học”.
Có tư duy (tự học) bạn sẽ có thể
vượt khó khăn bởi điều kiện, hoàn cảnh. Và, biết đâu tránh được thói quen vay mượn
“kinh nghiệm” riêng của người khác. Và, sẽ gặp rủi ro nếu hiểu sai cách do cá
nhân truyền đạt, hoặc nhầm lẫn khi người trình bày cố ý phô trương thêm hình
thức rườm rà, hoa mỹ kiểu cách, khiến bạn loạn choạng mất nhiều thời gian…
Khi tự học, tâm lý con người buộc
phải quan sát cẩn thận, rồi tìm cách suy luận & thực hành và lựa chọn đúng
với giá trị gần thực tế hơn….
Người ta thường nói “Nghệ thuật cần
phải có năng năng khiếu”? Có thể như vậy… Nhưng hãy tin rằng: “Có học, thì
mới thực sự tìm ra được năng khiếu của mình”. Nghĩa là giá trị “năng khiếu” phải
trộn với giọt mồ hôi…
Tôi rất thích âm nhạc, nhưng cũng
đam mê nhiều thứ lắm (cười)! Thực ra, với tôi…văn chương, hội họa, khoa học tự
nhiên và các ngành nghề kỹ thuật khác rất cần thời gian hơn rất nhiều so với
tìm hiểu “nguyên tắc” chung về bộ môn âm nhạc.
Sở dĩ, môn âm nhạc khó học là do cách trình bày kí hiệu, kí âm và tên
gọi “mở rộng” khiến chúng ta cảm thấy rắc rối.
Thực ra, âm nhạc cũng là một môn khoa học tự nhiên trong đời sống! Và, nó
cũng có quy luật, công thức, qui tắc (cung bậc, hợp âm, giai điệu). Nghĩa là
muốn chơi âm nhạc chúng ta phải tìm hiểu căn bản lý thuyết (nguyên lý) và kỹ thuật sử dụng công cụ âm nhạc…
Và, khi dựa vào nguyên lý bạn có thể thoải mái
sáng tạo và sử dụng bất kỳ loại nhạc cụ nào bạn muốn luyện tập. Hãy tin nó đơn
giản hơn bạn nghĩ, sau khi hệ thông được một khái niệm, một phương pháp rút
gọn…
Cuối cùng, với “tự học âm nhạc với đàn guitar”? Xin các bạn đừng nghĩ đó
là “bí quyết”. Vì, bí quyết thuộc về cá nhân. Tôi chỉ muốn trình bày một trong
các phương pháp xây dựng hệ thống đơn giản có thể phù hợp với điều kiện mỗi
người, cảm ơn
A.Lý thuyết âm
nhạc:
Ở
đây, phần lý thuyết bạn chỉ nghe qua cho biết một lối đi căn bản một hệ thống,
đừng vội cố hiểu hay học thuộc lòng. Vì, trí nhớ chỉ dành khi bạn cần thực hành
trên dụng cụ thực tế âm nhạc…
Đã từ
lâu người ta đã biết đến giá trị âm nhạc và tìm ra qui luật âm thanh tác động
đến cảm xúc. Từ đó, người ta xây dựng được nhạc lý căn bản có qui tắc, công
thức như một định lý thành hệ thống
khá đơn giản như sau:
Trong nhạc lý chỉ có 3 định luật:
1- Quy
luật của âm thanh (đơn âm): Người ta phát hiện trong hàng ngàn âm thanh
chỉ nằm trong 7 nốt nhạc chuẩn tự nhiên vận chuyển có chu kỳ không thay đổi
(quãng 8), và trong khoảng cách âm thanh đó có thêm 5 nốt phụ
thăng(#)&giáng (b) nên có thẻ xem như có 12 nốt (âm thanh) khác nhau. Người
ta quy ước (đo dạc) một nốt cách nhau ½ cung
2- Công
thức hợp âm (phối nhiều nốt nhạc); Ngoài đoen âm người ta cũng tìm ra
hợp âm có công thức được phối hợp từ 3-4 nốt nhạc với nhau. Và, phân chia 3
loại hợp âm chính với tên gọi: Trưởng, Thứ và Set (7) với công thức:
+ Trưởng: Nốt
chính+ 2 cung+1,5 cung
Vì dụ: Ton C (đô trưởng) gồm các nốt: Do +Mi+ Sol
+ Thứ; Nốt chính+ 1,5cung - 2 cung
Ví dụ: Ton Cm (Do thứ) gồm
các nốt: Do+Mib + Sol
+
Nếu là Set chỉ cần thêm nốt thứ 4 (cộng thêm 1,5 cung nữa)
Ví dụ: C7 (Do Set trưởng) Do+ Mi+ Sol+ Sib
*Quan sát: thay đổi trưởng hay thứ bạn chỉ cần thay đổi nốt giữa.
* Gợi ý: Bạn dùng cảm
xúc để trừu tượng: Trưởng: Tươi vui,
trong sáng; Thứ: Trầm mặc, buồn; Set: Pha lẫn vui buồn, xót xa
3- Quy tắc sử dụng hợp âm: Người ta tìm
ra nguyên tắc cấu tạo (di chuyển cung bậc) các hợp âm cho một bản nhạc cùng âm
hưởng, dùng để làm nền và đệm hát…
Đây là quy tắc chung khi sáng tác một bản nhạc và cũng là quy tắc dùng
chuyển hợp âm
1 . . 4 . 5 - 6 .
. 9 . 10 (vị trí tính toán các hợp âm xác định)
Ví dụ: bản nhạc có hợp âm chính C (đô
trưởng), hoặc Am (La thứ):
C . . F . G7 Am Dm
E7
1 . .
4 . 5 - 6 . . 9 . 10
* Có quy tắc chung nên bạn có thể phân
chia hai bàn tay (10 ngón) để phân biệt chính và phụ tùy theo âm hửong trưởng hay thứ của tác giả (thường là nốt nhạc cuối của bản nhạc).
Tất nhiên, khi đọc phần nhạc lý bạn phải biết tên gọi, ký hiệu và ký âm.
Cũng dễ hiểu, vì nó chỉ có 7 nốt nhạc chu kỳ và 7 hợp âm cơ bản rồi suy ra
(trưởng, thứ, Set).
Nhìn có vẻ rắc rối, nhưng bạn chỉ cần mò tìm thử vài hợp âm (tone) là sẽ
thấy đơn giản. Thực tế, thường chỉ cần sử dung 3 hợp âm là bạn có thể hòa âm (đệm
hát) được rồi. Lý thuyết âm nhạc thật đơn giản phải không?!
Ái mộ người
nổi tiếng về tài năng, nhan sắc là chuyện bình thường (cười)!
Nhưng, khi thần tượng hóa những “người nổi
tiếng” nhờ quyền lực, giàu có và học vị trong xã hội là câu chuyện khác! Vì,
nơi đó còn là câu chuyện của số phận và thời thế…
Nhà
triết lý Soren Kierkegaard đã từng nói rằng
“Đám đông không phải là sự thật”! Có lẽ, muốn nói đến những dòng sự kiện
lịch sử bi hài, và hiện tượng tâm lý đua
đòi, hiệu ứng đám dông.
Thần tượng của một đám đông? Có thể, do phù hợp với quan niệm, xu hướng
thời cuộc hoặc bị truyền thông (quảng cáo) thao túng tâm lý dẫn dắt(!) Và, thật
khó mà phân định lẽ phải khi “sự nổi tiếng” qua truyền thông, mạng xã hội bó
hẹp…
Sự nổi
tiếng có thể phân loại: Người muốn nổi
tiếng và người nổi tiếng bất dắc dĩ…
Khác
với nhu cầu nổi tiếng. Người bị nổi tiếng bất đắc dĩ? Có thể, do điều kiện hội đủ phản ứng xã hội khi niềm tin bị bội bạc, hoặc sự kiện khác thường với tư duy và cách sống thông
thường, Sự nổi tiếng “bất đắc dĩ” này thường gây tranh cãi, đối đầu khi va chạm với quyền lợi mặc định. Có khi hỗn mang phê phán, kỳ thị và thậm chí mạ lỵ, chưởi
rủa…
Ngày nay, sự nổi tiếng rất nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội. Tuy
nhiên, với công cụ internet người ta
có thể dấu mặt (trừ cơ quan quản lý) chúng ta rất khó xác định giá trị thật hư của
nguồn tin, chỉ có thể nghe xuôi tai
và thấy thú vị qua phim ảnh.
Vì vậy,
hãy cẩn thận khi chạy theo “đám đông ảo”?
Rất dễ trở thành người cực đoan hay cuối cùng thất vọng, hụt hẫng. Ngoài đời, có thể thích
người này, không thích người khác(!) cũng chẳng ảnh hưởng đến cộng đồng. Nhưng, nếu nhấn “like” tùy hứng…sẽ tạo thêm cơ hội cho kẻ sống bám “lợi nhuận” nhờ lừa dối.
Mạng thông tin internet là một thế giới “phẳng” đem lại kiến thức “mở”.
Vì vậy, thành công hay thất bại cuộc đời một phần cũng ở cách sử dụng “thông tin mạng”. Vậy
nên, hãy mở rộng đa chiều, bình đẳng làm người “tiêu dùng” thông thái hơn là bị kẻ khác dắt mủi…
Hậu quả, là gần đây rất nhiều “tượng đài”
khổng lồ chuyên chính, rao giảng trí thức, đạo đức…một thời suy tôn bị sụp đổ, vỡ vụn khi
sự thật đến chiếu rọi. Sự mất lòng tin cũng để lại di chứng xã hội, sa sút lòng
tự trọng! Điều "thông thái" ở lĩnh vực này không cần phải thông minh, học vấn.
Chỉ cần không bám víu tư tưởng sở hữu bè phái, đừng vội tham gia những gì mình
không thực tế hiểu biết rõ.(ngay cả biết và hiểu cũng không có giá trị gì khi chưa thực
hành minh chứng)
Sự thật, quan niệm về “chân lý” luôn thay
đổi theo thời gian, hoàn cảnh! Chỉ có những công
thức, định luật, tâm sinh lý, thần học, duy thức học thuộc tính khoa học tự
nhiên, mới có thể gọi là bất biến…
Không
phải là bạn thời thơ ấu mà tôi “ca ngợi” thơ Thục Nguyên (Nguyễn Văn Thức),
hoặc chỉ vì anh ấy là người khá nỗi tiếng trên thi đàn. Thực ra, Thục Nguyên
(và tôi) và cả những người yêu văn chương từ nội tâm, ít khi quan tâm về danh
tiếng (thoáng mây bay).
Đối với Thục Nguyên, tôi chỉ là kẻ ngoại đạo thơ ca (cười), vì anh ấy là
người khá đam mê! Khi đã đam mê người ta sẽ nhìn ra được hình dáng thật chất thi thơ và
tâm hồn thăng hoa nỗi nhớ…
Tôi thích thơ của Thục Nguyên có tính chất trừu tượng nguyên sơ, tinh
khôi ngôn ngữ, trung thực và chung thủy
với tình yêu trong sáng (điều mà các nhà thơ thường bị phóng tác khá xa sự thật).
Thục Nguyên gây ấn tượng ngay bài đầu tiên “Nhớ Quy Nhơn” (gần 50 năm trước) qua
giọng ngâm của nghệ sĩ Minh Tiến và gần đây là nghệ sĩ Lan Hương. Và, rất nhiều
bài thơ của Thục Nguyên đã được phổ thành nhạc…
Dưới đây
là bài thơ “Em Và Thơ Anh” ưu ái viết cho vợ của mình (Ngọc Hạnh). Một bài thơ hết
sức chân thành viết theo lối lục bát rất mới mẽ sống động, bao hàm ý nghĩa hạnh phúc hiện thực…
Chúc chị dịu hiền (Ngọc Hạnh) rời khỏi thế gian
mang theo tình yêu chân thành, tiếc thương nhất của Thục Nguyên.
EM VÀ THƠ ANH (Tặng Ngọc Hạnh – vợ yêu) Ngày xưa anh có một người Để yêu và để một thời làm thơ Oái ăm tình ấy hững hờ Mà nay thơ vẫn chưa mờ nỗi đau Em người tình muộn đến sau Có khi cũng giận những câu thơ buồn Có khi cũng thoáng ghen hờn Có khi cũng lạc vào hồn thơ anh Ngày xưa tình ấy như tranh Để em hiện thực trong anh bây giờ Xót con đò cũ không chờ Ta đem hết cả bến bờ tặng nhau Em người tình muộn đến sau Cảm thông chăng mối tình đầu của anh Lòng anh mạch suối trong lành Thấm qua trong vắt ngọn ngành câu thơ Và…hơn ai hết bây giờ Em - người đang giữ gã thơ đa tình. Thục Nguyên
Ai cũng có thể nhìn thấy vẻ đẹp dung nhan, hình thể bên ngoài. Nhưng,
làm sao để nhận diện vẻ đẹp tâm hồn tiềm ẩn của con người?
Thường, người ta đánh giá con người qua dung mạo, tính cách. Điều đó
cũng không sai, có thể “tâm sinh tướng”. Tuy vậy, cửa sổ tâm hồn qua đôi mắt mơ
mộng dưới ánh đèn màu người ta có thể nhầm lẫn…
Đùa thôi (cười) vì đó là câu chuyện cảm xúc riêng tư tươi trẻ…
Sự khác nhau: Cái đẹp của thể chất rồi cũng phai tàn, còn nét đẹp tâm
hồn có thể nuôi dưỡng xuân sắc theo thời gian. Sở dĩ, người ta ca ngợi vẻ đẹp
tâm hồn vì nó làm cho cuộc đời trong sáng, thăng hoa tươi đẹp hơn, dẫu tâm hồn
con người không hề có tính vật lý phát ra tiếng nói khoe khoang.
Theo tâm lý học, thì có thể nhận
ra tâm hồn một người, một xã hội qua tính cách văn hóa cư xử và đức tính thiện
lành. Cũng có thể nhận diện qua cảm xúc (nghệ thuật, văn chương), hoặc nhu cầu tự do đức tin (tâm linh).
Tâm hồn con người có thể trưởng thành hơn nhờ học vấn khai phóng và tấm lòng
hướng thiện (đức tin). Tuy vậy, không thể phủ nhận nhu cầu thể chất và hoàn
cảnh xã hội có tác động, trói buộc khi tâm hồn con người bị tổn thương, mất mát…
Tâm hồn và vật chất có mối liên hệ đặc biệt trong một bản thể. Nhưng, có
thể bị phân ly khi mất đi sự bình đẳng! Người có tư tưởng đề cao chủ nghĩa duy
vật, hoặc có xu hướng thần tượng hóa vật chất sẽ khó nhận ra tâm hồn con
người (?) Vì, khi “vật chất quyết định ý
thức” thì lương tâm sẽ thiếu hụt cảm xúc nhận thức…
Tâm hồn chân thật luôn nhận ra niềm vui, nỗi buồn của người khác. Cuối đời, rồi ai cũng sẽ cảm thấy sự quý giá của vẻ đẹp tâm hồn, để còn cơ hội bao dung
cho những hối tiếc muộn màng (cười)!.
