Phiếm luận hài...

Phiếm luận…hài

    (Sự thật, dễ mất lòng…Đọc entry của Tôi các bạn hãy xem như chuyện“đầu làng cuối xóm”, hồn nhiên như đất trời vốn có…)

-----oOo----

    Con người thường tự hào là…động vật đa dạng kỹ năng ngôn ngữ.(quá đúng).

    Có lẽ thế! nên ngoài lời hay, ý đẹp…người ta còn rất nhiều ngôn từ dùng để xì xào hoặc om sòm, he he…(cười dễ ghét)

   Hì…người ta hay nói “tám”(Sài Gòn) và cụm từ “buôn dưa lê”(Hà Nội) là dành riêng cho giới tính thích khoe “đường cong”. Nhưng chỉ là chuyện nhỏ xíu. Sở dĩ, xem là chuyện bé tẹo...Bởi vì, họ chỉ “giao lưu” làm chậm thời gian bằng cách rỉ rả truyện cõi trên, cõi dưới cùng lắm là “bật mí” ông chằng, bà chuột…(hơ hơ)

   Còn giới “đường thẳng”…mày râu, đấng trượng phu thì hay tranh luận cao siêu về lý luận, chân lý…Đôi khi, dễ trở thành chuyện lớn, dễ uýnh nhau và không chừng trở thành kẻ thù không ngồi chung bàn. Nhất là khi mấy “chả” say rượu hoặc say sưa lý tưởng…

   Thật vậy sao? Có đấy..!

   Tui có quen vài người bạn…và ai cũng tự nhận mình là người trí thức. Đương nhiên, cũng phải công nhận điều đó: Bởi từ bằng cấp, học vị, nghề nghiệp…hoặc là theo nghĩa riêng của một mảng kiến thức, vai vế nào đó…

   Thế nên, mỗi khi có dịp thảnh thơi…hễ gặp nhau thì thường hay bàn luận đến cái thú nuôi: Chim, cá, chó…bon-sai, cây cảnh. Và nhất là thích nói về triết lý ngôn ngữ văn học, cho đến mọi phạm trù có liên quan về nghệ thuật…

   Lý do cảm thụ nghệ thuật thì rất dễ…xuê xoa:

   - Có tư duy…mới thưởng thức được nghệ thuật.( tất cả mĩm cười)

   - Cái gì thuộc về văn học, thì cái đó đã thuộc về nghệ thuật…( ai cũng gật gù)

     Nhưng…đụng đến tư tưởng là có cái “tôi” vĩ đại to đùng, võ đoán chắn lối cảm thông, ranh giới phe anh, phe tui bắt đầu lộ diện…

   Vì vậy, khi “phiêu linh” đến cái chổ:

   - Nghệ thuật vị nhân sinh…mới đúng là mục đích nghệ thuật!

   Thì bắt đầu có ranh giới “phản pháo”:

   - Nghệ thuật vị nghệ thuật…mới là nghệ thuật chân chính!

   Vậy là, từ cơ chế triết lý riêng của hai bên, bao nhiêu lý luận hay ho được miêu tả bằng mọi hình hài viễn tưởng, những lý lẽ xa xôi…làm bạn “hàng xóm”(Tui) phải quay qua, quay lại cố nghe biện luận bên này, phân tích ở bên kia…muốn đuối, ngất ngư đời.

   Híc, nhưng hổng hỉu gì cả…Vì nó có lối đi xoay vòng tròn trĩnh, chấm phẩy chổ nào, thì chổ ấy sẽ hợp lý hơn chỗ kia. Lúc nầy, ai mà để ý nghe “gió bay đi” mới “ngộ” ra: Nói chuyện trên trời dễ hơn nói chuyện dưới đất, nói chuyện với người chết dễ hơn nói với người sống…(hề hề).

   Và từ cái mớ chữ nghệ thuật hàn lâm ấy! nó liên quan, lan man đến…sân khấu hài:

   - Hài kịch, là trong hài phải có bi…đó mới là có triết lý, có đẳng cấp.

   - Hài kịch…chỉ có mục đích đơn giản là đem đến nụ cười cho khán giả. Không lẽ ngồi thiền xem kịch…?

   Đến đây, Tui bỗng ngờ ngợ…vì đâu đó có sự bất nhất, tự mâu thuẫn đảo lộn với chính tư duy bản thân họ: Vì ông “Nhân sinh” thì bảo cần có triết lý, đẳng cấp. Trong khi đó ông bên “Nghệ thuât”thì nói chỉ cần khán giả cười vui vẻ thì đã đủ giá trị nội dung hài kịch rùi...(trời ơi!).

   - Ê…Cậu thế nào…Tớ trình bày có đúng không? (hỏi Tui)

   - Ờ…! trình bày rất có Lý…

   - Còn mình nói thì sao?

   - Ừa…! nói cũng có Tình…

   Hic, tình lý hay lý tình…nghe quen quen đâu đó trong giới “võ lâm” nên buộc miệng.

   Hơ hơ…Mặc dù, ai cũng biết mỗi người, mỗi dân tộc…đều có những thói quen, tập tính, quan điểm khác nhau. Nhưng không có nghĩa là văn hoá xã hội giữa người với người lại không tìm ra được sự đồng thuận, mà vốn lẽ đương nhiên xã hội luôn có những nhu cầu chung được phổ cập…

   Đang tranh luận, thì mọi giá phải đi tìm bằng chứng, sự kiện. Thời thế…ma xui, quỷ hờn, bỗng nhiên tưởng tượng, hư cấu ra vùng miền, cá nhân:

   - Kịch hài gì mà chẳng có sâu sắc, chẳng có giáo dục, cứ cười hé hé…rỗng tuếch.

   - Còn hơn…Hài mà nói dông dài, nói tục. Đi xem giải trí mà còn bị dạy đời à…?xem chi…

   Trời đất! cẩn thận “vơ đũa cả nắm”à nhe! Coi bộ nguy hiểm à nha…Có lẽ, nó phụ thuộc về kịch bản. Chẳng hạn, như Hoài Linh (danh hài). Thế mà, khi tự biên, tự diễn ồ ạt…cũng nhiều khi làm bội thực nụ cười (Ặc). Đó là chưa nói ôm đồm quá nhiều thứ thông tục “đời thường” tống vào nghệ thuật chứa hộ..

   Ngày xửa, ngày xưa…

   Vua hề Sác lô (Charlie Chaplin) là một vai diễn(câm)hình tượng một anh thanh niên sống lang thang…ăn mặc thừa, thiếu “khố rách áo ôm” nhưng lại có tư cách và luôn cư xử như một quý ông. Với một bộ ria mép chải chuốt…Đã làm khán giả xem phim thường pha lẫn tiếng cười vỡ rạp và giọt nước mắt thương cảm, là sự khâm phục…

   Ngày nảy, ngày nay…

   Nhân vật hài Mr. Bean(Rowan Atkinson)…một kẻ gần như cô độc, từ trên trời rơi xuống…nên bất bình thường trong suy nghĩ, hành động: Giữa sự nghịch ngợm vừa thông minh, vừa ngu muội đan xen trong một nhân vật, đã tạo ra nhiều tình huống hài hước kỳ quái, ngộ nghĩnh đến phi lý lẫn lộn triết lý…

   Hai nhân vật trên (Charlot và Mr.Bean) là nhân vật nổi tiếng thế giới về tính hài hước, xét cả kỹ năng và nghệ thuật diễn xuất. Nhưng, ở đây…cũng có người thích cải tạo “văn hoá không phù hợp”, lấy tiêu chí giáo dục tư tưởng(?)…đã “nhởn nhơ” chê kịch bản Sac-Lô “không hiện thực” hoặc phê phán“tính xấu”của Mr.Bean…(thật ngỡ ngàng).

   Sự phân biệt nghệ sĩ chuyên nghiệp và quần chúng làm nghệ thuật…? Đôi khi, vẫn thường nhầm lẫn do…diều gặp gió. Nếu thích tranh luận. Thì phải có hệ qui chiếu theo nghĩa nhu cầu, mục đích …Chứ ai lại chạy thi maratho Idol chữ nghĩa (trời ạ…).

   Vì vậy, thật là khó hiểu và khó thông để cảm …Vì thiên hạ chẳng biết người ta tranh luận với mục đích gì…? Hỏng lẽ người ta thích chia đôi đất trời, phân định giang san, hơn thua chính nghĩa? hoặc chỉ để có chuyện biếm luận mà cãi nhau cho dzui, chia bè phái cho có lề, có thói …?(tối tăm quá chừng).

   Giới đàn ông hay chê chị em phụ nữ ngồi lê đôi mách thường bị “tai bay, vạ gió”…Nhưng hình như mấy người vợ nhân gian lại mắc cười muộn phiền, lắc đầu…sợ mấy gã đàn ông tranh cãi quan điểm bị chia rẽ…“gây nên chiến tranh”.

   Và mỗi khi lỡ nghe một cuộc tranh luận triền miên không “bến đỗ bình yên”…là đêm về không trăng sao: “ Nằm vắt tay lên trán. Ngồi bấm đốt ngón tay” hoạ may mới hiểu: Đâu là vai diễn hài…hỗn mang cả đời lận đận.

   (Lạ thiệt, muốn viết hài hước, không hiểu sao? từ đâu rơi xuống nỗi buồn vớ vẩn…).