Tự học: Âm nhạc trên đàn
guitar…
Trước tiên, bạn hãy xem đây là câu chuyện trong phạm vi hẹp, dù có chút
tính chất học thuật…
Những gì có ý tưởng khác với sự
thông thường (số đông) cũng sẽ gây nghi ngờ, đôi khi còn bị chỉ trích.,,
Nhưng, có thể bài viết này chỉ là
“tâm sự” chuyện ham vui cuối đời! Tôi đang bước vào tuổi “thất thập cổ lai hy”,
nghĩa là hơn 60 năm học tập. Dĩ nhiên, cũng phải bước đến các lớp học, nhưng thành
thật mà nói: Khi qua thời tiểu học…thì tôi thường tự mình mày mò học tập nhiều hơn
là nhờ vả thấy cô. Sợ nặng sách giáo khoa, nên thường soạn sãn giáo án cho
riêng mình rút ngắn thời gian. Có lẽ, vì “thích chơi hơn thích học” (cười).
Khi nói đến việc học? Người ta nghĩ
cần phải có người hướng dẫn (thầy) và có giáo trình biên soạn sư phạm cụ thể từng
mốc thời gian hạn định. Nếu học từ trường lớp bạn có thể trở thành người chuyên
nghiệp.
Tuy nhiên, qua thực tế cũng không hiếm những người tự học đã trở nển xuất
chúng! Họ vượt qua tài năng mặc định
trên mọi lĩnh vực, bao gồm cả khoa học và nghệ thuật…
Nhà khoa học nổi tiếng Albert
Einstein “kiến thức chỉ có được qua tư
duy con người”. Nghĩa là sự học phải
thông qua suy luận và không có cách học nào tốt hơn là “biết cách tự học”.
Có tư duy (tự học) bạn sẽ có thể
vượt khó khăn bởi điều kiện, hoàn cảnh. Và, biết đâu tránh được thói quen vay mượn
“kinh nghiệm” riêng của người khác. Và, sẽ gặp rủi ro nếu hiểu sai cách do cá
nhân truyền đạt, hoặc nhầm lẫn khi người trình bày cố ý phô trương thêm hình
thức rườm rà, hoa mỹ kiểu cách, khiến bạn loạn choạng mất nhiều thời gian…
Khi tự học, tâm lý con người buộc
phải quan sát cẩn thận, rồi tìm cách suy luận & thực hành và lựa chọn đúng
với giá trị gần thực tế hơn….
Người ta thường nói “Nghệ thuật cần
phải có năng năng khiếu”? Có thể như vậy… Nhưng hãy tin rằng: “Có học, thì
mới thực sự tìm ra được năng khiếu của mình”. Nghĩa là giá trị “năng khiếu” phải
trộn với giọt mồ hôi…
Tôi rất thích âm nhạc, nhưng cũng
đam mê nhiều thứ lắm (cười)! Thực ra, với tôi…văn chương, hội họa, khoa học tự
nhiên và các ngành nghề kỹ thuật khác rất cần thời gian hơn rất nhiều so với
tìm hiểu “nguyên tắc” chung về bộ môn âm nhạc.
Sở dĩ, môn âm nhạc khó học là do cách trình bày kí hiệu, kí âm và tên
gọi “mở rộng” khiến chúng ta cảm thấy rắc rối.
Thực ra, âm nhạc cũng là một môn khoa học tự nhiên trong đời sống! Và, nó
cũng có quy luật, công thức, qui tắc (cung bậc, hợp âm, giai điệu). Nghĩa là
muốn chơi âm nhạc chúng ta phải tìm hiểu căn bản lý thuyết (nguyên lý) và kỹ thuật sử dụng công cụ âm nhạc…
Và, khi dựa vào nguyên lý bạn có thể thoải mái
sáng tạo và sử dụng bất kỳ loại nhạc cụ nào bạn muốn luyện tập. Hãy tin nó đơn
giản hơn bạn nghĩ, sau khi hệ thông được một khái niệm, một phương pháp rút
gọn…
Cuối cùng, với “tự học âm nhạc với đàn guitar”? Xin các bạn đừng nghĩ đó
là “bí quyết”. Vì, bí quyết thuộc về cá nhân. Tôi chỉ muốn trình bày một trong
các phương pháp xây dựng hệ thống đơn giản có thể phù hợp với điều kiện mỗi
người, cảm ơn
A.
Lý thuyết âm
nhạc:
Ở
đây, phần lý thuyết bạn chỉ nghe qua cho biết một lối đi căn bản một hệ thống,
đừng vội cố hiểu hay học thuộc lòng. Vì, trí nhớ chỉ dành khi bạn cần thực hành
trên dụng cụ thực tế âm nhạc…
Đã từ
lâu người ta đã biết đến giá trị âm nhạc và tìm ra qui luật âm thanh tác động
đến cảm xúc. Từ đó, người ta xây dựng được nhạc lý căn bản có qui tắc, công
thức như một định lý thành hệ thống
khá đơn giản như sau:
Trong nhạc lý chỉ có 3 định luật:
1- Quy
luật của âm thanh (đơn âm): Người ta phát hiện trong hàng ngàn âm thanh
chỉ nằm trong 7 nốt nhạc chuẩn tự nhiên vận chuyển có chu kỳ không thay đổi
(quãng 8), và trong khoảng cách âm thanh đó có thêm 5 nốt phụ
thăng(#)&giáng (b) nên có thẻ xem như có 12 nốt (âm thanh) khác nhau. Người
ta quy ước (đo dạc) một nốt cách nhau ½ cung
2- Công
thức hợp âm (phối nhiều nốt nhạc); Ngoài đoen âm người ta cũng tìm ra
hợp âm có công thức được phối hợp từ 3-4 nốt nhạc với nhau. Và, phân chia 3
loại hợp âm chính với tên gọi: Trưởng, Thứ và Set (7) với công thức:
+ Trưởng: Nốt
chính+ 2 cung+1,5 cung
Vì dụ: Ton C (đô trưởng) gồm các nốt: Do +Mi+ Sol
+ Thứ; Nốt chính+ 1,5cung - 2 cung
Ví dụ: Ton Cm (Do thứ) gồm
các nốt: Do+Mib + Sol
+
Nếu là Set chỉ cần thêm nốt thứ 4 (cộng thêm 1,5 cung nữa)
Ví dụ: C7 (Do Set trưởng) Do+ Mi+ Sol+ Sib
*Quan sát: thay đổi trưởng hay thứ bạn chỉ cần thay đổi nốt giữa.
* Gợi ý: Bạn dùng cảm
xúc để trừu tượng: Trưởng: Tươi vui,
trong sáng; Thứ: Trầm mặc, buồn; Set: Pha lẫn vui buồn, xót xa
3- Quy tắc sử dụng hợp âm: Người ta tìm
ra nguyên tắc cấu tạo (di chuyển cung bậc) các hợp âm cho một bản nhạc cùng âm
hưởng, dùng để làm nền và đệm hát…
Đây là quy tắc chung khi sáng tác một bản nhạc và cũng là quy tắc dùng
chuyển hợp âm
1 . . 4 . 5 - 6 .
. 9 . 10 (vị trí tính toán các hợp âm xác định)
Ví dụ: bản nhạc có hợp âm chính C (đô
trưởng), hoặc Am (La thứ):
C . . F . G7 Am Dm
E7
1 . .
4 . 5 - 6 . . 9 . 10
* Có quy tắc chung nên bạn có thể phân
chia hai bàn tay (10 ngón) để phân biệt chính và phụ tùy theo âm hửong trưởng hay thứ của tác giả (thường là nốt nhạc cuối của bản nhạc).
Tất nhiên, khi đọc phần nhạc lý bạn phải biết tên gọi, ký hiệu và ký âm.
Cũng dễ hiểu, vì nó chỉ có 7 nốt nhạc chu kỳ và 7 hợp âm cơ bản rồi suy ra
(trưởng, thứ, Set).
Nhìn có vẻ rắc rối, nhưng bạn chỉ cần mò tìm thử vài hợp âm (tone) là sẽ
thấy đơn giản. Thực tế, thường chỉ cần sử dung 3 hợp âm là bạn có thể hòa âm (đệm
hát) được rồi. Lý thuyết âm nhạc thật đơn giản phải không?!
(Xin chờ phần tiếp theo...)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét